بازرگانی لوازم یدکی میرابراهیمی

تامین و توزیع قطعات خودرو در استان مازندران

بازرگانی لوازم یدکی میرابراهیمی

تامین و توزیع قطعات خودرو در استان مازندران

تسمه تایم

در موتورهای پیستونی، از تسمه تایم (که تسمه بادامک یا CAMBELT نیز نامیده میشود) یا زنجیر تایم یا مجموعه ای از چرخ دنده‌های تنظیم زمان جهت همگام سازی چرخش میل لنگ و میل بادامکها بهره گیری می‌گردد. این هماهنگ سازی تضمین می کند که سوپاپ های موتور در زمان های صحیح نسبت به موقعیت پیستون ها باز و بسته می شوند.

طراحی

در اکثر موتورهای پیستونی، میل بادامک (ها) به صورت مکانیکی به میل لنگ متصل می‌شوند. میل لنگ، میل بادامک را به حرکت در می آورد (از طریق تسمه تایم، زنجیر تایم یا میله‌های فشاری) که به نوبه خود دریچه های ورودی و خروجی را فعال می کند. این سوپاپ ها به موتور اجازه می دهند هوا (یا مخلوط هوا و سوخت) را استنشاق کرده و گازهای خروجی را بازدم کند.

تسمه‌های لاستیکی دندانه‌ای، زنجیر تایم فلزی یا مجموعه ای از چرخ دنده‌ها را میتوان به عنوان رایج ترین قطعات انتقال نیرو محرکه خودروها عنوان نمود. دندانه‌های تسمه ، زنجیر یا چرخ دنده با میل لنگ و میل بادامک به صورت همزمان درگیر می شوند و در نتیجه حرکت آنها هماهنگ می شود.

در بسیاری از موتورهای قدیمی که سوپاپ‌ها بالای همه‌ی اجزای موتور قرار می‌گرفتند، میل بادامک‌ها در مجموعه‌ای نزدیک به میل لنگ قرار داشتند، بنابراین در اکثر آنها از یک سیستم دنده‌ای ساده برای به حرکت درآوردن میل بادامک‌ها استفاده می شد. اما در موتورهایی که میل بادامک‌ها روی همه‌ی اجزای موتور قرار می‌گیرند، بیشتر از تسمه تایم یا زنجیر تایم (زنجیر موتور) استفاده می‌شود زیرا این قطعات برای انتقال نیروی محرکه در فواصل بزرگ مناسب‌تر هستند. با آنکه زنجیر تایم در خودروهایی که در طی دهه‌های 1970 و 1980 بصورت انبوه تولید می‌شدند رواج داشته است، اما از دهه 1990 به بعد بود که به علت نیاز به تعویض تسمه های تایم در فواصل زمانی مشخص، زنجیرهای تایم رواج بیشتری یافتند.

تسمه های لاستیکی دندانه دار

واژه « تسمه تایم » عموما به تسمه‌های دندانه‌دار لاستیکی اشاره دارد. قیمت کمتر، کاهش فرسودگی در اثر اصطکاک، صدای کمتر و عدم نیاز به روغن‌کاری به روش‌های سنتی و قدیمی را می‌توان به عنوان مزایای این نوع تسمه‌ها نام برد. عیب اصلی این تسمه‌ها آن است که به مرور زمان فرسوده می شوند. بنابراین توصیه می شود  که در فواصل زمانی مشخص این تسمه‌ها تعویض گردند. همچین اغلب توصیه می‌گردد که پمپ آب موتور نیز همزمان با تسمه تعویض گردد. زیرا پمپ آب نیز در معرض فرسودگی است و در هنگام تعویض تسمه تایم دسترسی به آن آسان میگردد.

تسمه‌های تایم معمولاً در جلوی موتور قرار دارند و اغلب در داخل یک پوشش جهت محافظت در برابر گرد و غبار و برخورد زباله قرار می‌گیرند. با این حال، از سال 2008 به بعد، تعداد کمی از موتورها اقدام به استفاده از تسمه تایم‌های مرطوب کردند. که تسمه‌ها توسط روغن موتور برای کاهش اصطکاک روغن‌کاری میشوند. در برخی از طراحی‌های موتور، تسمه تایم ممکن است برای به حرکت درآوردن قطعات دیگر موتور همانند پمپ آب و پمپ روغن نیز بکار گرفته شود.

تسمه تایم

نصب تسمه تایم

ساختار تسمه

تسمه تایم معمولاً از لاستیک ساخته می‌شود. اگرچه برخی از تسمه‌ها بجای لاستیک از پلی‌اورتان یا نئوپرن ساخته می‌شوند. ساختار تسمه با الیاف ریسمان (جهت بهبود عملکرد مقاوت کششی) و سطح دندانه دار آن با پوشش پارچه ای تقویت و مسلح شده است.

لاستیک در دمای بالا و در تماس با روغن موتور تجزیه می‌گردد. بنابراین طول عمر تسمه تایم در موتورهای پرحرارت یا دارای نشتی کاهش می‌یابد. همچنین آب و ضد یخ طول عمر ریسمان‌های مسلح کننده را تحت تأثیر قرار می‌دهند. لذا بسیار مهم است که تسمه‌ای که ممکن است در معرض آب باشد بتواند آب را به سرعت تخلیه کند .

تسمه‌های قدیمی‌تر دندانه‌های ذوزنقه‌ای داشتند که منجر به افزایش میزان سایش دندانه‌ها می‌شد. در دور موتورهای بالا ممکن است تسمه‌ها کش آیند (تغییر طول دهند) و آن ویژگیهایی که کارخانه سازنده مشخص نموده تغییر یافته و درنتیجه  زمانبندی حرکت بادامک‌ها و در پی آن جرقه زنی به تاخیر افتد. تسمه‌هایی که مقاوت کافی دارند پس از فروش تغییر طول نداده و زمان‌بندی موتور حفظ می‌شود.

باید دانست که در طراحی تسمه تایم، افزایش پهنای تسمه موجب افزایش استحکام آن می‌شود. در عین حال، باریک‌تر شدن تسمه،  وزن و در نتیجه اصطکاک آن را کاهش می‌دهد.

حالت‌هایی که در آن تسمه، کارایی خود را از دست داده یا به اصطلاح خراب می‌شود عموما شامل جدا شدن دندانه‌ها ( دربخشی از تسمه که با چرخ دنده درگیر است موجب نابودی دندانه‌های آن و باقی ماندن سطحی صاف می‌شود) و یا لایه لایه شدن تسمه یا گسیختگی هسته‌ی تسمه که الیاف و ریسمان‌های کششی در آن قرار دارند، می‌باشد. شکستن تسمه، به دلیل ماهیت مقاومت کششی بالایی که الیاف و ریسمان‌ها ایجاد می‌کنند، غیر معمول است. خرده‌های زباله و گرد و خاک و کثیفی‌هایی که با روغن و گریس مخلوط شده‌اند، می‌توانند به آرامی در تسمه نفوذ کرده و فرایند فرسایش تسمه را سرعت بیشتری دهند که این موارد متاسفانه نادیده گرفته می‌شوند و خرابی زودرس تسمه را موجب می‌گردند.

تاریخچه

تسمه‌های دندانه‌ای اوایل دهه 1940 برای بهره‌گیری در تجهیزات کارخانه‌های نساجی اختراع شدند. آنچه که مطلع هستیم، خودرویی که نخستین بار از تسمه تایم در موتور آن بهره‌گیری شده،  ماشین مسابقه ای آمریکایی دوین-پنهارد 1954 (Devin-Panhard ) بود که از طریق یک تسمه دندانه‌ای ساخت شرکت گیلمر (Gilmer) در موتور خود توانست بجای محور فشاری از میل بادامک‌ها در قسمت فوقانی موتور استفاده کند. این خودرو در سال 1956 برنده مسابقات قهرمانی ملی باشگاه خودروهای ورزشی آمریکا (SCCA) گردید.

گلس 1004 (Glas) در سال 1962 نخستین خودروی دارای تسمه تایم بود که به تولید انبوه رسید. اما در ایالات متحده موتور (Pontiac OHC Six) تولید شده به سال 1966 نخستین خودروی تولید انبوه محسوب می‌شود که از تسمه تایم بهره گرفت. همچنین موتور (Fiat Twin Cam engine)  تولید شده توسط شرکت فیات در سال 1966 نیز اولین تولید کننده موتور بود که از ترکیب تسمه تایم و میل بادامک دوقلو در ساختار خود بهره گرفت و به تولید انبوه رسید تا جایی که نام این موتور نیز از این ویژگی اقتباس شده است.

دوین پنهارد

ماشین مسابقه ای آمریکایی دوین-پنهارد 1954 (Devin-Panhard ) اولین خودرویی بود که از تسمه تایم در موتور خود بهره برد

زنجیر تایم

زنجیرهای تایم فلزی از دهه 1990 جهت جلوگیری از روال مداوم تعویض تسمه تایم در بازه‌های زمانی مشخص، در تولید خودروها گستردگی بیشتری یافتند. با آنکه خود زنجیرها در معرض حداقل سایش هستند، اما روغن کاری زنجیر یا خرابی کشنده زنجیر و زنجیر سفت کن می تواند موجب مشکلاتی در کارکرد موتور گردد. به گوش رسیدن صدای تق تق از جلوی موتور میتواند از اولین نشانه‌های فرسودگی زنجیر تایم باشد.

اکثر موتورهای سرصاف (pushrod)، که در آنها میل لنگ و میل بادامک در فاصله بسیار نزدیکی نسبت به هم قرار دارند، به جای استفاده مستقیم از حرکت چرخ دنده، از حرکت زنجیر کوتاه بهره گرفته می‌شود. این بدان علت است که حرکات چرخ دنده در اثر معکوس شدن مکرر گشتاور دچار اشکال می‌شود. زیرا در مقاطعی بادامک در مقابل چرخش میل لنگ عقب می‌افتد و اصطلاحا لگد میزند و این به سایش و سر و صدای بیش از حد ناشی از آن منجر می‌شود.

زنجیر تایم

تصویر زنجیر تایم که همانند تسمه تایم در انتقال نیروی محرکه موتور به قطعات بکار میرود

عواقب خرابی سیستم تایمینگ

در صورت خرابی سیستم زمانبندی، موتور از کار خواهد افتاد. بسیاری از خودروهای امروزی، از موتورهای تداخلی ( interference engines) استفاده می‌کنند که خرابی سیستم زمانبندی میتواند خسارات فاجعه‌باری را به آن وارد سازد. این بدان علت است که از دست رفتن هماهنگی میان میل‌لنگ و میل‌بادامک موجب برخورد سوپاپ‌ها با پیستون‌ها می‌گردد.

به غیر از خرابی خود تسمه یا زنجیرتایم، خرابی چرخ دنده های مختلف و قرقره تسمه سفت‌کن (پولی تسمه سفت‌کن) و قرقره تایمینگ نیز شایع است که میتواند موجب خارج شدن تسمه یا زنجیر از راستای چرخش خود گردد. به علاوه، در موتورهایی که تسمه تایم پمپ آب را نیز به حرکت در می آورند، خرابی پمپ آب می تواند موجب گیرکردن  واصطلاحا قفل شدن پمپ شود که قادر است تسمه یا زنجیر تایم را دچار پارگی کند. به همین دلیل است که تسمه تایم و زنجیر تایم اغلب بصورت کیت فروخته می‌شوند که در داخل آن کیت،  بلبرینگ تایم و قرقره های هرزگرد (پولی هرزگرد) و پمپ آب نیز قرار دارند تا این قطعات نیز تعویض گردند و از خرابی تسمه تایم یا زنجیرتایم به دلیل خرابی این قطعات جلوگیری شود.

سوپاپ کج شده

دو عدد سوپاپ موتور که به جهت پاره شدن تسمه تایم در اثر برخورد با پیستون کج شده اند

کلیه حقوق این سایت، متعلق به فروشگاه لوازم یدکی میرابراهیمی میباشد و هرگونه کپی برداری از این سایت ممنوع بوده و پیگرد قانونی دارد.

Cart